28 دی 1388 / 2 صفر المظفر 1431 / 18 ژانویه 2010

مردم كشورمان گروه گروه به خيل انقلابيون پيوستند و هريك براي سرنگوني رژيم شاه تلاش مي‎كرد. مايه تعجب بود كه گروهي ازمقامات دولتي نيزازكارخود استعفاكردند. درپي موج استغفاري كاركنان ارشد بسياري ازدستگاههاي دولتي و نمايندگان مجلس حتي برخي ازوزيران نيزبركناري خود را اعلام كردند. درحاليكه مردم خود را براي برگزاري راهپيمايي عظيم آماده مي‎كردند شايعه برپايي راهپيمايي و ورود حضرت امام(رحمت الله علیه) درروزاربعين وحشت عجيبي درميان مزدوران شاه و بختياربوجود امده بود. آنان سعي مي‎كردند كه با خشونت و خونريزي ازبرگزاري تظاهرات جلوگيري كنند اما پس ازبررسي جوانب امرمجبور به عقب نشيني شدند.
حزب ملل اسلامي متشكل از عده‏اي از جوانان مذهبي بود كه در سال 1343 ش با هدف زمينه سازي براي برانگيختن مردم بر ضد سلطنت محمدرضا پهلوي تشكيل شد. قرار بود كه خط مشي حزب در ابتدا تنها فكري و ايدئولوژيكي باشد و در مراحل بعد، عمليات نظامي صورت گيرد. اين حزب با آرمان بلند و طبقه بندي مراحل و زمانبندي در سه مرحله رشد و توسعه و پيروزي، در آغازِ كارِ سازماندهي بود كه كشف شد و از هم پاشيد. آن‏چه در اين ميان حايز اهميت است اين كه جو اختناق و سركوب در نيمه اول سال 1344 همچنان ادامه داشت كه ناگهان كشف، تعقيب و دستگيري اعضاي حزب پنجاه و پنج نفره مللِ اسلامي كه در تاريخ بيست و چهارم مهرماه انجام و خبر آن در 28 دي ماهِ آن سال رسماً در جرايد اعلام شد، پرده از پوشالي بودن ادعاهاي رژيم مبني بر تسلّط داشتن بر اوضاع، و اين كه ايران در ميان گرداب منطقه، جزيره ثبات است، برداشته شد و جنبش مسلّحانه در نهضت اسلامي ايران، يكبار ديگر خواب راحت را از چشمان سردمداران رژيم پهلوي ربود.
شاپور بختيار نخست وزير رژيم پهلوي در نامه‏اي به امام خميني پيشنهاد كرد تا براي تغيير حكومت به يك رژيم جمهوري، شوراي سلطنت وقت به شوراي حكومت ملي تغيير نام دهد و سپس اين شورا، اختيارات خود را به شوراي اسلامي منتخب امام، منتقل نمايد. اما به سبب اين كه پذيرش طرح بختيار موجب به رسميت شناختن شوراي سلطنت بود، امام خميني آن را نپذيرفت. همچنين حضرت امام در پيامي خطاب به ملت انقلابي ايران، درباره توطئه دشمنان براي ايجاد نفاق و تفرقه در بين مردم، هشدار دادند.
استاد مهدي بركشلي در سال 1291 ش در تهران به دنيا آمد و پس از اخذ ليسانس فيزيك و شيمي به تدريس پرداخت. در آن سال‏ها، فرصتي پيش آمد كه به همراه معلميني كه براي آشنايي با روش‏هاي جديد تعليم و تربيت به خارج از كشور اعزام مي‏شدند، به فرانسه برود. در پاريس علاوه بر مطالعات تعليم و تربيت، موفق به دريافت درجه دكتراي علوم شده و سپس دكتراي تخصصي را اخذ نمود. او همچنين تحت نظر استاداني همچون علي‏نقي وزيري و ابوالحسن صبا، موفق به اخذ ديپلم عالي مدرسه عالي موسيقي در رشته موسيقي گرديد. به سبب ارتباط مستقيم رشته موسيقي و فيزيك، دكتر بركشلي براي شناخت خصوصيات موسيقي سنتي ايران و تاريخ آن، تحقيقاتي را در اين زمينه انجام داد كه در مجله‏هاي داخلي و خارجي و نيز به صورت كتاب، چاپ شد. دكتر بركشلي بعدها در دانشكده علوم دانشگاه تهران مشغول تدريس شد و همچنين گروه موسيقي و تئاتر دانشكده هنرهاي زيبا، مؤسسه تحقيقاتي موسيقي‏شناسي در فرهنگستان ادب و هنر و كميته ملي موسيقي يونسكو را تأسيس كرد. بحث و اثبات اينكه، فارابي، دانشمند شهير و مسلمان ايران، كاشف گام دوازده نيم پرده مساوي بوده است كه پايه و اساس موسيقي بين‏المللي است، نه باخ، از نوآوري‏هاي اين موسيقي‏دان معاصر ايران مي‏باشد. گام‏ها و دستگاه‏هاي موسيقي ايران و موسيقي دوره ساساني و نيز موسيقي فارابي و... از آثار اوست. دكتر بركشلي همچنين در تدوين كتاب‏هاي درس فيزيك و شيمي دوره دبيرستان و دانشگاه نيز فعاليت داشته است. استاد مهدي بركشلي سرانجام در شب 29 دي ماه 1366ش در 75 سالگي درگذشت.
شيخ اسماعيل روحاني مشهور به بابامردوخ متخلص به شيوا در سال 1299 ش در قريه كاشتر سنندج به دنيا آمد. وي پس از اتمام تحصيل علوم قديم به خدمت آموزش و پرورش در آمد و به تعليم و تدريس در دبيرستان‏هاي سنندج پرداخت. او همچنين از دانشكده الهيات دانشگاه تهران ليسانس گرفت. بابا مردوخ در ادبيات فارسي و عربي تبحّر داشت و در هر دو زبان، در شعر، داراي طبعي‏روان بود. از وي آثاري در زمينه‏هاي فقه، تفسير، رياضي، منطق، عروض، قافيه تاريخ مشاهير كُرد و شيوه مسلماني به جاي مانده است. شيخ اسماعيل روحاني، همچنين دوره كامل تعليمات ديني مخصوص اهل تسنّن را براي تمام كلاس‏هاي دبستان و دبيرستان با نثري ساده تأليف و تحرير نموده است كه سال‏هاست در مناطق سني‏نشين ايران تدريس مي‏شود. استاد بابا مردوخ سال‏هاي آخر عمر را در تهران گذرانيد و سرانجام به علت ابتلا به سرطان در بيست‏وهشتم دي‏ماه 1367 ش در 68 سالگي در تهران درگذشت و در سنندج به خاك سپرده شد.
در روز 28 دي‏ماه 1371 ش، مجتمع عظيم پتروشيمي اصفهان افتتاح شد. با راه اندازي اين طرح، سيزده هزار نفر به طور مستقيم و غيرمستقيم مشغول به كار شدند. با راه اندازي اين مجتمع كه از سال 1368 ش زير نظر وزارت نفت احداث و تجهيز شد، كلّ واردات روغن موتور كشور قطع گرديده و ايران از اين پس از واردات اين محصول بي‏نياز خواهد شد. مجتمع پتروشيمي اصفهان كه از واحدهاي زيربنايي كشور محسوب مي‏شود، قادر است سالانه در ظرفيت كامل، 75 هزار تن بنزين و 86 هزار تن مشتقّات آن را توليد نمايد.
«محمد سَمعاني» ازفضلا و محدثان قرن5 هجري قمري بدرود حيات گفت. كنيه وي ابوبكربود و درضبط و ثبت احاديث و روايات معتبرسرآمد هم عصران خود بشمارمي رفت. سمعاني درسال497هجري قمري به بغداد رفت و درمدرسه نظاميه به تدريس و وعظ و خِطابه پرداخت. او ازبسياري ازمشايخ حديث شنيد و براي جمع آوري حديث به اصفهان و نيشابورسفركرد. سمعاني عاقبت به مرورفت و تاآخرعمردراين شهراقامت گزيد.
آقا نجفي اصفهاني فقيه و عالم بزرگ علم اصول بدرود حيات گفت و او را درآرامگاه جدّش شيخ جعفركاشفُ الغطاء به خاك سپردند. آقانجفي ازاهالي اصفهان بود اما به سبب مهاجرت پدرش به عراق دراين سرزمين رشد و نمويافت و به تحصيل پرداخت. ايشان ازتحصيل به اصفهان بازگشت و درحوزه درسي خود دانشمندان گرانقدري پرورش داد. آقانجفي اصفهاني نفوذ ديني و اجتماعي بسيارداشت؛ و چون براي امربه معروف و نهي ازمنكراهميت فراوان قائل مي شد و صاحب فتوا و قضاوت هم بود درگيرامورمردم شد و به قضاوت نشست. از آثار آقا نجفي اصفهاني« لُبّ الفِقه و لُبّ الاُصُول» را مي توان نام برد.
در زمان خلافت هشام بن عبدالملك و امامت حضرت امام صادق(علیه السّلام) ، زيد بن علي بن الحسين كه پسر امام زين‏العابدين(علیه السّلام) بود، با انگيزه‏ي خون خواهي امام حسين(علیه السّلام) ، در كوفه با جماعتي از شيعيان، عليه دولت اموي قيام كرد. هشام، خليفه‏ي اموي، يوسف بن عمر ثقفي را با لشكري به جنگ او فرستاد و زيد در اين جنگ به شهادت رسيد. سرِ او را به دمشق نزد خليفه فرستادند و بدنش را در كنار كوفه بر دار كرده و بعد از چند سال، استخوان‏هاي وي را سوزاندند.
قيام بردگان و غلامان در قرن سوم يكي از بزرگ‏ترين نهضت‏هاي اجتماعي محرومان در سال‏هاي حكومت پر جور و فساد عباسيان بود كه مدت زماني خواب خوش خليفه‏ي عباسي و ديگر ستمگران را آشفته كرد. رهبري اين قيام را مردي به نام علي بن‏محمد به عهده داشت كه خود را علوي مي‏دانست و نَسَب خود را از امام علي(علیه السّلام) مي دانست. او مردي شجاع، فاضل، بليغ و شاعري توانا بود. وي كه بعدها به "صاحب الزنج" و امير زنگيان ملقب شد در مدت كوتاهي بردگان فراواني را به دور خود جمع كرد و پس از تشكيل جلسه‏اي در روز 27 رمضان سال 255 قمري قيام را آغاز نمود. خليفه، معتمد عباسي، سرداران متعددي را براي جنگ با زنگيان فرستاد. اين قيام به مدت 15 سال به طول انجاميد تا اين كه خليفه، برادر خود ابواحمد موفق را به جنگ آن‏ها فرستاد و او، در دوم صفر سال 270 قمري موفق به شكست زنگيان گرديد.
اثيرالدين محمد بن يوسف اندلسي معروف به ابوحَيّان غَرناطي، محدث، مفسّر، اديب، نحوي، لغوي، شاعر و رجاليِ مشهور عرب، در سال 654 ق در غرناطه (واقع در اسپانيا) به دنيا آمد. علوم مقدماتي را در زادگاه خود فرا گرفت و مابقي را در آفريقا، حجاز و شامات آموخت. اساتيد وي را تا چهارصد و پنجاه نفر نوشته‏اند. همچنين شاگردان بسيار فاضل تربيت نموده است. او در علوم مختلف متبحّر بود و تمامي اوقاتش در تعليم و تعلّم و تاليفات متنوع صرف شد. ابوحيان در صرف و نحو و حديث استاد كل به شمار مي‏رفت و به شِيخُ النُّحاة(استاد نحوييّن) و شيخُ المحدّثين مشهور گشت. وفات ابوحيان در مصر اتفاق افتاد.
ابن دُرَيهِمْ با كوشش و پشتكار به تحصيل علم و دانش همت گماشت. او قرائت قرآن كريم، فقه و رياضيات را نزد اساتيد عصر خود فرا گرفت. در مصر به استماع حديث مشغول شد و به مقامات علمي دست يافت. سپس به شام رفت و در جامع اموي در دمشق به عنوان مدرس مشغول تدريس شد. ابن دُرَيهِم به علومي همچون قرائت، حديث، فقه و اصول آن، كلام، تفسير و ادبيات عرب تسلط كامل داشت. قصيده‏اي در مدح پيامبر، از آثار به جا مانده از ابن دُرَيهم است.
شارل دومنتسكيو نويسنده وفيلسوف نامدار فرانسوي درقرن17متولد شد. اين نويسنده فرانسوي با آراء و عقايد خود تأثيربسيارعميقي درانقلاب كبيرفرانسه گذاشت. مهمترين اثردومنتسكيو روح القوانين نام دارد و دراين اثراولين بارنظريه تفكيك ناپذيري قواي سه گانه مقنّنه، مجريه و قضائيه را مطرح كرد. به نظروي آزادي تنها درسايه تجزيه اين قوا و اثرمتقابل دريكديگربوجود مي‎آيد و محفوظ مي‎ماند. ديگراثراين اديب فرانسوي نامه‎هاي ايراني است. آثارمنتسكيو ازشاهكارهاي جاويدان ادبيات بشمارمي‎روند.
فريدريش لوفلِر ميكروب شناس و محقق آلماني بدنيا آمد. او ازخانواده‎اي تنگدست بود ازاين رو باكمك شخص ديگري به تحصيل ادامه داد و درپايان درمؤسسه تحقيقات پزشكي به كارو تحقيق مشغول شد. درسال1880ميلادي با كمك اِدوين كِلِبس موفق به كشف عامل بيماري ديفتري شد و اين باسيل درعلم پزشكي بنام باسيل لوفلرثبت شد.
كنفرانس تاريخي صلح بعد ازجنگ جهاني اول با حضورنمايندگان 27كشورازپنج قاره آسيا، اروپا، اِمريكا، اِفريقا و اقيانوسيه درپاريس آغازبه كاركرد. رهبراين كنفرانس ژرژكلمانسو نخست وزيرفرانسه بود. گفتني است كه نمايندگان 5كشورشكست خورده جنگ يعني آلمان، اتريش، مجارستان، بلغارستان و عثماني نيزدراين مجمع حضورداشتند ودرخصوص تصميمات اتخاذشده دراين كنفرانس صلح اظهارنظركردند.
كشور مصر استقلال خود را ازانگلستان بدست آورد. مصردرسال1914ميلادي تحت الحمايه انگليس شد و حسين كامل ازجانب انگليس به خديوي مصررسيد. پس ازاو برادرش احمد فؤاد پاشا بنام فؤاد اول برتخت سلطنت نشست. دوران سلطنت او درتاريخ بيداري مردم مصراهميت فوق العاده‎اي دارد. دراين دوران افراد مبارزي ازقبيل زُغلون پاشا پس ازقرارداد ترك مخاصمه سال1917ميلادي مبارزه براي آزادي مصررا علني كردند؛ به همين سبب دولت انگلستان مجبوربه پذيرش استقلال مصرشد.
سلسله اشكانيان در سال 250 قبل از ميلاد توسط اَرَشك يكي از رؤساي قبايل پارت در حدود خراسان و گرگان تأسيس شد و 29 پادشاهِ اين سلسله، به مدت 470 سال بر ايران حكم راندند. به دنبال گسترش قلمرو اشكانيان و مجاورت با روم، حكومت اشكانيان از يك حكومت محلي در نواحي شرقي فلات ايران به يك امپراتوري بزرگ جهاني مبدل شد و از اين پس با امپراتوري روم درگيري پيدا كرد. اشكانيان و روميان بارها بر سر تصرف سرزمين‏هاي بيشتر با يك‏ديگر جنگيدند اما روميان مهاجم هرگز توفيق چنداني نيافتند. آخرين پادشاه اشكاني به نام اردوان پنجم با اين‏كه قواي روم را درهم شكست و حتي آنها را مجبور به پرداخت غرامت كرد، اما در برابر رقيب داخلي خود، اردشير بابكان تاب مقاومت نياورد و در جنگي كه ميان اين دو روي داد، كشته شد و بدين ترتيب سلسله شاهنشاهي اشكاني نيز فرو پاشيد. قلمرو حكومت اشكانيان در دوره عظمت آن از مشرق تا هندوكش و حدود پنجاب، از شمال تا رود جيحون و درياي خزر، از جنوب تا درياي عمان و از غرب تا رود فرات بود. پس از انقراض اشكانيان، سلسله پادشاهي ساسانيان بر سر كار آمد و دور تازه‏اي از جور و ظلم آغاز گرديد.
انگيزه اصلي انعقاد "معاهده سري" كه در 18 ژانويه 1915م ميان سه كشور فرانسه، انگلستان و روسيه و در جريان جنگ جهاني اول به امضاء رسيد، پيوستن عثماني به متحدين جنگ يعني آلمان و اتريش بود، زيرا با پيوستن عثماني به متحدين، ارتباط ناوگان روسيه در درياي سياه با متفقين قطع مي‏شد. به دنبال امضاي اين معاهده، متفقين به تنگه داردانل كه درياي سياه را به درياي مديترانه وصل مي‏كرد، حمله كردند.
راينر ماريا ريلْكِه، اديب شهير آلماني در چهاردهم دسامبر 1875م در پراگ پايتخت چك از پدر و مادري آلماني به دنيا آمد. او در اوايل عمر به سفرهاي متعدد رفت و از روسيه، بالكان و فرانسه ديدن كرد. ريلكه در 21 سالگي در دانشگاه مونيخ به تحصيل در رشته فلسفه و تاريخ هنر پرداخت و با شركت در جريان‏هاي اجتماعي و ادبي آخر قرن نوزدهم، در مجله‏هاي آلماني و اتريشي مقاله‏هايى انتشار داد. وي در سال 1898م كتاب يادداشت‏هاي فلورانس را نوشت كه در آن هيچ‏گونه آثار فعاليت هنري به چشم نمي‏خورد، بلكه احساس شاعر را در برابر هنر ايتاليا و انديشه‏هاي او درباره هنرمندان آن ديار را نشان مي‏دهد. ريلكه در سال 1906م اولين اثر خود را با نام كتاب ساعت‏ها منتشر ساخت و نخستين مجموعه اشعارش را به نام اشعار نو، انتشار داد. او هم‏چنين در سراسر ديوان دعاي اموات، موضوع مرگ را حكم‏فرما كرده است؛ موضوعي كه بر بيشتر آثار وي تسلط دارد و به صورتي گوناگون پرورش مي‏يابد. وي در سال 1913م قسمت اول قطعه بسيار معروف خود با نام اليژي را سرود اما به قول خودش، الهام شاعرانه او در نيمه راه او را ترك كرد و درست ده سال طول كشيد تا ريلكه توانست در سال 1922م، قسمت دوم اين قطعه را تحت تاثير الهامي تازه بسرايد. اين اثر شاعرانه او بسيار عالي، ولي فوق العاده پيچيده و مشكل است؛ زيرا در آن غالباً يك فكر فلسفي و عميق در چند كلمه خلاصه شده است. به سبب سبك خاص وي در ادبيات و شعر، او را شاعر انديشه‏هاي والا لقب داده‏اند. راينر كه ده‏ها سال، يكه تاز ادبيات آلمان بود، به عنوان بزرگ‏ترين شاعر اين كشور در قرن بيستم نيز شناخته شده است، به طوري كه هيچ شاعر آلماني بعد از نيچه، شهرت و مقام ريلكه را ندارد. شهرت ريلكه نه تنها اتريش و آلمان، بلكه ساير كشورهاي اروپايى را فرا گرفت و در محيط ادبي فرانسه، شخصيت بسيار آشنا و ستايش‏انگيزي به شمار مي‏آمد. آثار ريلكه از چنان محبوبيتي برخوردار بود كه هيچ شاعري در زمان حيات، تا اين حد محبوبيت را به چشم نديده بود. ريلكه در شعر به مقامي رفيع دست يافت و در ادبيات آلمانِ نسل بعد نفوذ فراوان باقي گذارد. ريلكه را به طور مسلم مي‏توان از درخشان‏ترين چهره‏هاي شعر غنايى آخر قرن نوزده و ربع اول قرن بيستم به شمار آورد. وي آثاري به زبان‏هاي آلماني و فرانسه به نگارش درآورده است كه رباعيات، گل‏هاي سرخ و پنجره‏ها به فرانسه و دخترهاي مالت، زمزمه‏هاي قرون و كتاب زيارت به آلماني از آن جمله‏اند. ماينر ماريا ريلكه سرانجام در 18 ژانويه 1926م در 51 سالگي درگذشت.
/خ